Bijziend of verziend: wat is het verschil?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: als je bijziend bent, zie je dingen die veraf zijn onscherp. Als je verziend bent, heb je juist moeite met dingen die dichtbij zijn scherp te zien. Een andere manier om het te zeggen is: met bijziendheid zie je dingen die dichtbij zijn scherp. En met verziendheid zie je dingen die veraf zijn scherp. De woorddelen “bij” en “ver” geven dus aan wat je scherp ziet. 

Nu dat duidelijk is, kunnen we wat verder in detail treden. Hoe komt het bijvoorbeeld dat je met bijziendheid dingen veraf niet scherp ziet, maar dingen die dichtbij zijn wel? En wanneer heb je contactlenzen met een plus-sterkte nodig? En wanneer met een min-sterkte? Lees snel verder en kom erachter. 

Bijziendheid

Als je bijziend bent, zie je dingen die veraf zijn dus niet scherp. Je hebt bijvoorbeeld last met het lezen van de ondertiteling op tv. Je kunt verkeersborden pas lezen als je erg dichtbij bent, waardoor je die afslag maar net haalt. En tijdens een concert krijg je weinig mee van wat er op het podium gebeurt. Hoe kan dat?

Bijziendheid (de medische term is ‘myopie’) wordt veroorzaakt door een afwijking in je oog. Je wordt bijvoorbeeld bijziend op het moment dat je oogbol te lang is of wanneer de totale (systeem)sterkte van je oog te hoog is. Voor scherp zicht is het belangrijk dat het licht dat je oog binnenkomt precies samenvalt op één punt op je netvlies. Maar bij een langgerekte oogbol of een te hoge systeemsterkte valt het licht dat je oog binnenkomt vóór je netvlies samen. Dat maakt het onmogelijk om je ogen scherp te stellen op iets dat veraf is.

Steeds meer myopie

Bijziendheid is een van de meest voorkomende oogaandoeningen. Zo’n 30% van de Nederlanders heeft op dit moment last van bijziendheid. En dit aantal neemt toe, aangezien het aandeel onder jongeren nog groter is. Van alle mensen tussen de 25 en 30 jaar oud is ongeveer de helft bijziend, meldt de NOS. 

Die toename komt deels doordat we steeds vaker en vanaf steeds jongere leeftijd bezig zijn met ons focussen op dingen die dichtbij zijn. Denk aan telefoons, tablets en boeken. Door je te vaak en te lang te focussen op dingen die dichtbij zijn, ontwikkel je myopie. Aangezien zelfs jonge kinderen nu al veel met telefoons en tablets bezig zijn, ontwikkelen zij progressieve myopie. Experts verwachten daarom dat steeds meer mensen op zullen groeien met myopie.

Dat is een probleem. Want behalve dat bijziendheid onhandig is, kan vergevorderde myopie op latere leeftijd ook leiden tot andere, zwaardere oogaandoeningen. Glaucoom, maculadegeneratie, netvliesloslating, staar en blijvende slechtziendheid, kunnen allemaal het gevolg zijn van ernstige myopie. 

Welke contactlenzen heb je nodig?

Bijziendheid kun je corrigeren met contactlenzen met een min-sterkte. Hoe groter je afwijking, hoe hoger het getal in je min-sterkte. Als je zaken op een afstand een beetje onscherp ziet, maar het is niet storend, kan je bijvoorbeeld al genoeg hebben aan lenzen met -1. Maar als je veraf heel onscherp ziet, heb je misschien een sterkte van -7 nodig.

Op jonge leeftijd en rond de pubertijd kan myopie erger worden. Het kan dus gebeuren dat een kind -1 nodig heeft als het 10 jaar is, en -3 als het 20 jaar oud is. Om te voorkomen dat je bijziendheid te heftig wordt, is het belangrijk om goed voor je ogen te zorgen, niet te lang naar beeldschermen te kijken, de juiste lenzen te dragen en je ogen regelmatig te laten controleren. Myopie is ook te corrigeren door middel van een bril met min-sterkte of een laserbehandeling.

Samenvattend:

Verziendheid

Bij verziendheid werkt het allemaal precies andersom. Als je verziend bent, zie je juist dingen die dichtbij zijn onscherp. Je kunt je WhatsApp berichten niet meer goed lezen, waardoor je je telefoon steeds verder van je gezicht af houdt. De regels in je boek worden steeds lastiger te onderscheiden. En de kleine lettertjes op een verpakking medicijnen… daar begin je niet eens meer aan! 

Bij verziendheid (de medische term is ‘hypermetropie’ of ‘hyperopie’) valt het licht dat je oog binnenkomt samen achter je netvlies. Dit komt bijvoorbeeld doordat je oog te kort is, of doordat je lens het licht niet goed breekt. Omdat het licht net achter je netvlies valt, heb je moeite met het scherpstellen op dingen die dichtbij zijn. 

Het is mogelijk om de ooglens in je oog samen te trekken en zo de afwijking te corrigeren. Accommoderen noemen we dat. Je kunt dan toch scherp zien. Maar prettig is het niet. Teveel en te vaak accommoderen kan vervelende hoofdpijn opleveren. Het is dus beter om de afwijking met contactlenzen of een bril te corrigeren.

Ouderdomsverziendheid

Verziendheid komt minder vaak voor dan bijziendheid, maar er zijn genoeg mensen die er last van hebben. De meeste van hen zijn ouderen. Verziendheid kan namelijk ontstaan door ouderdom, wanneer de elasticiteit van je ooglenzen afneemt. Dit noemen we presbyopie of ouderdomsverziendheid. Je kunt dan niet meer goed scherpstellen op dingen die dichtbij zijn, zoals de krant. Dit is waarom mensen vanaf middelbare leeftijd vaak een leesbril nodig hebben.

Officieel is ouderdomsverziendheid een andere aandoening dan hyperopie. Daardoor kun je dus last hebben van verziendheid én ouderdomsverziendheid tegelijk. Of bijziendheid én ouderdomsverziendheid. Dan heb je zowel voor veraf en dichtbij moeite met scherp zien.

Welke contactlenzen heb je nodig?

Hypermetropie kan gecorrigeerd worden door contactlenzen met een plus-sterkte. Ook hier heb je een hogere sterkte nodig naarmate je afwijking toeneemt. In het begin heb je misschien genoeg aan +0.50, maar door de jaren heen moet je wellicht wisselen naar lenzen met +1.00, of +3.00, of hoger. 

Het kan voorkomen dat je zowel een min-sterkte als een plus-sterkte nodig hebt om je ogen te corrigeren voor dichtbij én veraf. Bijvoorbeeld wanneer je al bijziend bent en op latere leeftijd ook ouderdomsverziendheid ontwikkelt. Dan kun je kijken naar multifocale lenzen met een leesdeel. Daarbij heb je een min-sterkte bovenin je lens en een plus-sterkte onderin je lens. 

Zeker weten dat jij de juiste contactlenzen draagt? Laat je ogen dan regelmatig controleren door een optometrist. Verziendheid is ook te corrigeren met een (lees)bril. Een laserbehandeling is in sommige gevallen ook mogelijk, maar biedt minder vaak een oplossing dan bij bijziendheid.

Samenvattend: