Wat is blefarospasme? Oorzaken, symptomen en behandelingen

Blefarospasme is een vorm van dystonie die de ooglidspieren (en soms omliggende spieren) aantast. Letterlijk vertaald betekent dystonie “een storing in de spanning van een spier”. Vaak is de spierspanning te hoog. Dystonieën zorgen ervoor dat je spieren zich opeens aanspannen of gekke bewegingen maken, zoals spasmen. 

Bij blefarospasme is er sprake van een te hoge spierspanning in de ooglidspier. Hierdoor kunnen de oogleden zich spontaan en onwillekeurig samentrekken. Oftewel: je ogen sluiten opeens zonder dat je dat wil.  

Symptomen van blefarospasme 

De ernst van de symptomen van blefarospasme kan variëren tussen ‘af en toe wat vaker knipperen’ en ‘je ogen voor lange periode niet kunnen openen’. Dat laatste kan heel gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld tijdens het autorijden of fietsen. 

Ook met minder ernstige symptomen kan blefarospasme invaliderend zijn. Het zorgt voor veel problemen tijdens het lezen, tv-kijken en sporten. Ook een goed gesprek of een gezellige avond met vrienden kunnen ernstig verstoord worden door het onwillekeurig sluiten van je ogen.

Gelukkig is blefarospasme een zeldzame aandoening. Volgens de Dystonie Vereniging hebben zo’n 1500 Nederlanders er last van. De meeste hiervan kregen tussen hun vijftigste en zeventigste last van de eerste symptomen. Vrouwen krijgen relatief vaker blefarospasme van mannen. 

Slechts een deel van de 1500 Nederlanders heeft last van ernstige symptomen. De symptomen kunnen in de loop van de jaren ernstiger worden. Maar de ontwikkeling van de symptomen kan ook geremd worden met behandelingen. Soms verdwijnt blefarospasme vanzelf, hoewel de symptomen dan vaak na een paar jaar weer terugkeren. 

Symptomen voorafgaand aan blefarospasme 

Voordat mensen last krijgen van blefarospasmen (het onwillekeurig samentrekken van de ooglidspieren) zijn er vaak andere symptomen die hieraan voorafgaan. Veel mensen ervaren een branderig of irriterend gevoel in hun ogen, alsof er zand in zit. Ook droge, tranende, stijve of pijnlijke ogen kunnen een voorbode zijn. Heb jij regelmatig last van deze symptomen? Raadpleeg dan je huisarts.

Blefarospasme behandelen 

Aangezien de exacte neurologische oorzaak van blefarospasme onbekend is, kan deze oorzaak ook niet behandeld worden. Er is geen remedie die de aandoening bij de kern aanpakt. Gelukkig zijn er wel behandelingen die de frequentie en ernst van de symptomen kunnen remmen. Daardoor kunnen patiënten vaak een – naar omstandigheden – normaal leven leiden. 

Behandeling met Botulinetoxine 

Veruit de meest populaire behandeling voor blefarospasme zijn injecties met Botulinetoxine. Deze stof zorgt voor ontspanning van de ooglidspier, waardoor de symptomen afnemen. 

Botulinetoxine is populair vanwege de hoge effectiviteit. Na een injectie zijn patiënten gemiddeld drie maanden vrij van symptomen. Maar dit kan oplopen tot wel zeven maanden. Ook het feit dat de bijwerkingen mild en gering zijn, maakt de behandeling erg populair. Het enige nadeel is dat de patiënt elke paar maanden terug moet komen voor nieuwe injecties. De symptomen keren namelijk altijd terug.

Behandeling door operatie 

Soms wordt blefarospasme met een operatie behandeld. Tijdens zo’n operatie worden (delen van) de ooglidspier en omliggende spieren verwijderd. Daardoor kunnen deze spieren niet meer zomaar samentrekken, is het idee. In de praktijk blijkt echter dat de symptomen na een operatie soms toch terug kunnen keren. Ook zijn de mogelijke bijwerkingen ernstiger dan bij een behandeling met Botulinetoxine. Zolang de operatie wordt uitgevoerd door een ervaren arts, is de slagingskans van de operatie zo’n 80%. 

Behandeling met medicijnen

In zeldzame gevallen wordt blefarospasme behandeld met behulp van medicijnen, zoals Rivotril of Artane. Deze behandeling zorgt maar in zo’n 10% van de gevallen voor langdurige en zeer goede verbetering. Daarom wordt er vaker gekozen voor een operatie of een injectie met Botulinetoxine. 

Kan je contactlenzen dragen? 

In theorie kan je contactlenzen dragen als je last hebt van blefarospasme. Het dragen van lenzen zal de frequentie of ernst van de symptomen niet verhogen. De oorzaak ligt immers in je hersenen, niet in je ogen. 

Toch wordt het in de meeste gevallen afgeraden om lenzen te dragen zolang dat niet nodig is. De symptomen voorafgaand aan blefarospasme – droge, tranende, pijnlijke, branderige, irriterende ogen – worden namelijk nog vervelender als je lenzen draagt. Daarnaast wordt het soms afgeraden om contactlenzen te dragen na een medische ingreep, zoals een injectie of operatie. 

Wil of moet je toch lenzen dragen? Raadpleeg dan altijd je oogarts of optometrist. Zij kunnen jou adviseren op basis van hun medische expertise en ervaring. Misschien dat je (tijdelijk) toch moet overstappen op een bril, andere contactlenzen moet dragen, of extra oogdruppels moet gebruiken.