Maculadegeneratie (LMD): symptomen en behandeling

Wanneer je last hebt van maculadegeneratie wordt je macula, ook wel gele vlek genoemd, aangetast. Als de cellen in dit deel van je netvlies afsterven, verlies je het scherpe, centrale deel van je zicht. Als de aandoening zich ver ontwikkelt, houd je alleen nog maar de onscherpe randen van je zicht over.

Maculadegeneratie is de meest voorkomende oorzaak van slechtziendheid onder ouderen. Maar vanaf je vijftigste kan je ook al last krijgen van deze oogaandoening. Daarom wordt maculadegeneratie ook wel LMD genoemd. Dat staat voor ‘leeftijdsgebonden maculadegeneratie’. Internationaal wordt de aandoening aangeduid als ARMD, van het Engelse ‘Age-Related Macular Degeneration’. 

Symptomen

De verslechtering van je centrale zicht is het belangrijkste symptoom van maculadegeneratie. Welke symptomen je nog meer kunt ervaren (en waaraan je LMD kunt herkennen) hangt sterk af van het soort LMD waar je aan lijdt: de droge vorm of de natte vorm.

Droge vorm 

Bij de droge vorm van maculadegeneratie sterven de cellen in je macula langzaam af. Hierdoor verlies je de scherpte in het centrale deel van je zicht heel geleidelijk. Dit kan jaren duren. Dat maakt het lastig om deze vorm van LMD vroeg op te merken. Toch zijn er een paar dingen waar je op kunt letten.

Het eerste wat je zal merken is dat het lastiger wordt om details goed te kunnen zien. Denk aan de kleine lettertjes op de achterkant van een fles shampoo, de gedetailleerde tekening op een puzzelstukje, of de rugnummers van voetballers op tv. Het kan voelen alsof je bril nodig hebt. Ook heb je sneller de behoefte om een lichtje aan te zetten omdat je het gevoel hebt dat het te donker is om details te kunnen zien.

Soms kunnen er ook vervormingen in het centrale deel van je zicht optreden. Dan lijken je lamellen niet meer recht te hangen of zien gezichten er anders uit. Als je dit soort vervormingen ziet, is het belangrijk om direct een oogarts te bellen. Je kan dan namelijk ook last hebben van de natte vorm van maculadegeneratie.

Natte vorm 

De natte vorm van LMD komt veel minder vaak voor dan de droge vorm maar is ook een stuk gevaarlijker. Bij de natte vorm ontstaan er nieuwe bloedvaatjes in je netvlies. Deze bloedvaatjes zijn erg zwak en kunnen makkelijk bloed of vocht lekken. Als dat gebeurt, kan de maculadegeneratie zich enorm snel ontwikkelen. Je kan al binnen een paar weken slechtziend worden. 

De natte vorm is te herkennen aan vervormingen in je zicht. Dit is het makkelijkste te zien als je naar rechte lijnen kijkt, zoals een deurpost, vloerplint of liniaal. Deze lijken krom, golvend of zelfs geknikt. Niet lang daarna wordt het centrale deel van je zicht onscherp. In vergelijking met de droge vorm gaat dit erg snel. Daarom is het belangrijk om zo snel mogelijk een controle en/of behandeling bij een oogarts in te plannen.

Maculadegeneratie behandelen 

Als je last hebt van de natte vorm van maculadegeneratie zal de oogarts snel overgaan tot behandeling. Dat gebeurt vaak via injecties in je oog die de groei van nieuwe bloedvaatjes moeten afremmen. Meestal krijg je drie injecties met telkens een paar weken tussen de injecties in. Als dit niet werkt, kan de oogarts ook photodynamische therapie uitvoeren, een soort laserbehandeling. 

De behandeling van natte LMD is niet altijd succesvol. Je kunt dan alsnog snel slechtziend worden. En zelfs als de behandeling van de natte vorm slaagt, blijf je last hebben van de droge vorm. Deze droge vorm is niet te behandelen. Als je eenmaal last hebt van maculadegeneratie zullen de cellen in je gele vlek dus altijd langzaam blijven afsterven. Totdat je alleen nog maar de onscherpe randen van je zicht overhoudt. In het ergste geval houd je alleen nog maar de onscherpe randen van je zicht over. 

Gelukkig kan je veel narigheid besparen dan wel vertragen door gezond te leven en de maculadegeneratie op tijd te detecteren. 

LMD afremmen

Hoewel genezing niet mogelijk is, zijn er namelijk wel een paar dingen die je kunt doen om de ontwikkeling van LMD af te remmen. Probeer bijvoorbeeld gezond te eten en zorg voor veel vitamine C en E in je dieet. Dat betekent dus veel groente en fruit! Wees ook voorzichtig met hoe lang je achter beeldschermen zit. Het blauwe licht van beeldschermen kan de ontwikkeling van maculadegeneratie namelijk versnellen. Daarnaast is het een goed idee om te stoppen met roken, als je dat doet. 

Als je hier al vroeg in je leven op let, kan je de ontwikkeling van LMD soms uitstellen. En als je eenmaal last hebt van maculadegeneratie, kan je met deze aanpassingen in levensstijl voorkomen dat je zicht nog verder of sneller achteruit gaat. 

Hoe vroeger in de ontwikkeling maculadegeneratie gesignaleerd wordt, hoe beter je de verslechtering van je zicht kunt tegengaan. Daarom is het belangrijk om regelmatig je ogen te laten controleren door een specialist. Zeker als je ouder dan 50 bent of wanneer iemand in je familie last heeft van LMD. Dat vergroot namelijk de kans dat jij er ook last van zal krijgen. 

Contactlenzen dragen met maculadegeneratie

Heb je last van maculadegeneratie? Dan kan je bijna altijd gewoon contactlenzen blijven dragen. Deze lenzen zullen de symptomen van droge of natte LMD niet verhelpen, maar ze kunnen nog steeds effectief zijn als je last hebt van ver- of bijziendheid. 

Het is slim om je ogen te laten controleren en je lenzen te laten aanmeten door een optometrist, in plaats van een opticien. Een optometrist beoordeelt namelijk de complete gezondheid van je oog voordat deze lenzen voorschrijft. Die houdt dus ook rekening met maculadegeneratie.