Wat is staining?
- Leonie
- 06 december 202406 dec 2024
- Bekeken: 644
Staining is een belangrijk concept binnen de ooggezondheid. Het verwijst naar een aandoening waarbij het hoornvlies (de cornea) verkleurt. De diagnose wordt gesteld met behulp van een test waarbij fluoresceïne wordt gebruikt, een kleurstof die beschadigde cellen markeert. Vandaar ook wel de term ‘corneale staining’.
Hoe wordt staining vastgesteld?
Bij staining is er meestal sprake van kleine beschadigingen of afwijkingen aan het oog. Om precies te zijn: aan het bovenste laagje van het hoornvlies. Het hoornvlies is de doorzichtige laag aan de voorkant van je oog waar het licht doorheen valt en die het oog beschermt tegen vuil en infecties. Het bestaat uit verschillende lagen, en de bovenste laag heet het epitheel. Dit epitheel heeft op zijn beurt drie laagjes: de basale cellen onderaan, die nieuwe cellen aanmaken, de vleugelcellen in het midden, die zorgen voor stevigheid, en de oppervlakkige cellen bovenop, die direct in contact staan met de buitenlucht.
Als er schade ontstaat in een van deze laagjes, kan dat zichtbaar worden gemaakt door een oogonderzoek. Om corneale staining vast te stellen, maakt een oogspecialist gebruik van o.a.:
- Een spleetlamp: Dit is een microscoop met een felle lichtbundel waarmee het oog gedetailleerd kan worden onderzocht. Hiermee kan de specialist de verschillende lagen van het hoornvlies goed bekijken.
- Fluoresceïne: Dit is een kleurstof die in het oog wordt aangebracht via een strip of druppels. De kleurstof hecht zich aan beschadigde cellen in het epitheel en maakt ze zichtbaar onder blauw licht.
Op deze manier kan de specialist nauwkeurig zien of en waar er afwijkingen in het hoornvlies zijn. Wel zijn er beperkingen: pas als een groepje van vijf tot tien cellen beschadigd is, wordt dit klinisch waarneembaar. Kleinere beschadigingen blijven vaak onzichtbaar. Daarnaast zijn er verschillende klinische tests die helpen bij het vaststellen van de oorzaak en het beoordelen van de ernst van corneale staining. Zo kunnen tests de traanproductie meten en scans het hoornvlies in kaart brengen om onregelmatigheden en de ernst van de beschadiging te bepalen.
Wat zijn de symptomen van staining?
Hoewel corneale staining vaak alleen zichtbaar is met behulp van een spleetlamp en kleurstof, kunnen er ook duidelijke klachten optreden, waaronder:
- Roodheid van het oog
- Een branderig of stekend gevoel
- Overmatige traanproductie
- Gevoeligheid voor licht (fotofobie)
- Wazig zien
- Het gevoel alsof er iets in het oog zit
- Verminderde zichtkwaliteit door verstoringen in de lichtbreking
Het is belangrijk om deze symptomen niet te negeren en een oogspecialist te raadplegen voor een juiste diagnose.
Hoe ontstaat staining?
Staining kan door verschillende dingen worden veroorzaakt. Hieronder staan de belangrijkste oorzaken.
Onjuist lensgebruik
- Te lang dragen van lenzen: Als je contactlenzen te lang draagt, kan de zuurstoftoevoer naar de cornea worden beperkt. Dit maakt het hoornvlies kwetsbaarder.
- Slechte hygiëne: Onvoldoende of verkeerd reinigen van contactlenzen kan het risico op infecties en beschadigingen verhogen.
- Slechtzittende lenzen: Lenzen die niet goed passen kunnen wrijving tot gevolg hebben, wat weer kan leiden tot kleine beschadigingen.
Droge ogen
Droge ogen ontstaan vaak door een tekort aan traanvocht, maar slechte traankwaliteit kan ook een rol spelen. Wanneer de samenstelling van de tranen niet optimaal is, kunnen ze het hoornvlies niet goed beschermen. Daarnaast kunnen onregelmatigheden in het knipperen van de ogen bijdragen aan droogte en daarmee beschadigingen aan de cornea.
Trauma
Fysieke schade aan het oog kan ook corneale staining veroorzaken. Denk hierbij aan:
- Hard wrijven in de ogen
- Zand of stofdeeltjes die in het oog terechtkomen en schuren over het oppervlak van de cornea
- Directe verwondingen door een ongeluk of scherp voorwerp
Omgevingsfactoren
Naast allergische reacties op bijvoorbeeld lenzenvloeistof, kunnen ook andere omgevingsfactoren bijdragen aan corneale staining:
- Allergieën die jeuk en wrijving veroorzaken, zoals hooikoorts.
- Blootstelling aan UV-straling (te veel onder de zonnebank), wat het hoornvlies kan beschadigen.
- Droge lucht of luchtvervuiling, die irritatie van het oogoppervlak kunnen veroorzaken.
Onderliggende oogafwijkingen
Sommige medische aandoeningen aan het hoornvlies maken het gevoeliger voor staining:
- Keratoconus: Een progressieve oogziekte waarbij het hoornvlies dunner en kegelvormig wordt, waardoor deze sneller beschadigd raakt.
- Hoornvliestroebelingen (Cornea distrofie): Erfelijke aandoeningen die de structuur en helderheid van het hoornvlies beïnvloeden, wat kan leiden tot beschadigingen en staining.
Wat zijn de gevolgen van corneale staining?
Als corneale staining en de onderliggende oorzaak niet tijdig worden behandeld, kunnen er ernstige problemen ontstaan. Een gevolg van onbehandelde beschadigingen aan het hoornvlies zijn bijvoorbeeld infecties. Beschadigingen op de cornea kunnen een toegangspoort zijn voor bacteriën en virussen, wat kan leiden tot infecties zoals keratitis. Naast dat je chronische pijn of irritatie aan de ogen kan krijgen, is een ernstiger gevolg littekenvorming. Ernstige of onbehandelde corneale beschadigingen kunnen leiden tot littekenvorming, wat blijvende schade aan het zicht kan veroorzaken. Al is dit meestal wel pas het geval als de beschadigingen in diepere lagen van het hoornvlies zitten. Hoe dan ook is het vroeg opsporen van de oorzaak cruciaal om permanente schade of ernstige infecties te voorkomen.
Wat is de behandeling voor corneale staining?
Het herstelproces van corneale staining hangt af van de ernst van de beschadiging en de oorzaak. Hier zijn enkele veelgebruikte behandelingen:
- Bij lichte gevallen:
- Oogdruppels of gels om de cornea te hydrateren en beschermen.
- Tijdelijk stoppen met het dragen van contactlenzen.
- Aanpassen van lenzen of lenzenvloeistof.
- Bij ernstige gevallen:
- Antibiotische of antivirale oogdruppels bij een infectie.
- Beschermende contactlenzen (verbandlenzen) om het genezingsproces te ondersteunen.
- Gebruik van corticosteroïden om ontstekingen te verminderen
Het herstel kan enkele dagen tot weken duren, afhankelijk van de ernst. Regelmatige controles bij de oogarts zijn essentieel om de voortgang te monitoren.
